Rolnictwo ekologiczne a regeneratywne

Rolnictwo ekologiczne to sposób gospodarowania, który opiera się na naturalnych procesach zachodzących w przyrodzie. Wykorzystuje środki pochodzenia naturalnego, nieprzetworzone technologicznie, co pozwala utrzymać żyzność gleby i zapewnia wysoką jakość biologiczną produktów rolniczych. Według danych GUS (2024), w 2023 roku w Polsce powierzchnia użytków rolnych objętych systemem ekologicznym wynosiła 636 tys. ha.

W rolnictwie ekologicznym dopuszcza się stosowanie tylko takich nawozów mineralnych, które nie powstały w wyniku syntezy chemicznej i charakteryzują się niską rozpuszczalnością. Zabronione są natomiast nawozy azotowe pochodzenia mineralnego. Niedobory azotu można uzupełniać poprzez nawożenie naturalne (preferowany jest przekompostowany obornik z gospodarstw ekologicznych), stosowanie środków poprawiających właściwości gleby oraz uprawę roślin bobowatych, które dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi wiążą azot z powietrza. Instytucją odpowiedzialną za ocenę zgodności nawozów oraz środków poprawiających właściwości gleby z wymogami rolnictwa ekologicznego jest IUNG–PIB w Puławach.

Środki ochrony roślin dopuszczone w rolnictwie ekologicznym muszą być zgodne z obowiązującymi regulacjami. Można stosować także preparaty biodynamiczne. Ochrona upraw przed chorobami, szkodnikami i chwastami opiera się przede wszystkim na stosowaniu płodozmianu, wspieraniu naturalnych wrogów agrofagów, doborze odpornych odmian roślin oraz odpowiednich technikach uprawy.

Kluczowym elementem rolnictwa ekologicznego jest płodozmian, czyli planowe następstwo upraw na danym polu. Odpowiednio zaplanowany płodozmian pozwala zwiększyć zawartość azotu w glebie, poprawia jej żyzność, ogranicza rozwój chorób roślin i zmniejsza zachwaszczenie. Jest to praktyka stosowana również w rolnictwie konwencjonalnym.

Rolnictwo regeneratywne – na czym polega?

W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na rolnictwo regeneratywne (regeneracyjne). Jego głównym celem jest wiązanie dwutlenku węgla (CO₂) w glebie, co pomaga ograniczyć efekt cieplarniany i zmniejsza tzw. ślad węglowy (Carbon Negative Agriculture). Oprócz tego rolnictwo regeneratywne dąży do zwiększenia żyzności gleby i poprawy jakości żywności.

Praktyki stosowane w tym systemie mają na celu maksymalne zatrzymanie węgla w glebie. Kluczowe metody to:

• rezygnacja z orki na rzecz uprawy bezorkowej,
• stosowanie odpowiedniego płodozmianu,
• uprawa międzyplonów (dawniej nazywanych poplonami),
• regulowanie odczynu gleby poprzez badania i wapnowanie,
• nawożenie słomą oraz – w gospodarstwach hodowlanych – nawozami naturalnymi.

Działania te poprawiają jakość gleby, zwiększają zawartość materii organicznej i ograniczają erozję. Lepsza struktura gleby pozwala na dłuższe zatrzymanie wilgoci, co pozytywnie wpływa na plony i jakość produkowanej żywności.