Czy można sprzedawać nawozy jakie się chce?

Odpowiadając najkrócej, należy stwierdzić, że sprzedaż dowolnych nawozów jest niemożliwa, ponieważ uzyskiwanie pozwoleń na ich wprowadzanie do obrotu jest skomplikowane, wymaga przejścia wielu badań i zdobycia stosownych zezwoleń. Pozwolenie na wprowadzenie do obrotu wydaje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przepisy dotyczą producentów, importerów oraz dystrybutorów.

Co to są nawozy? Zgodnie z ustawą z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. z 2023 r., poz. 569, 1597) nawozy to produkty przeznaczone do dostarczania roślinom składników pokarmowych lub zwiększania żyzności gleb, albo zwiększania żyzności stawów rybnych. Należą do nich nawozy mineralne, nawozy naturalne, nawozy organiczne i nawozy organiczno-mineralne. Najbardziej rozpowszechnione są nawozy mineralne – niebędące produktami nawozowymi UE nawozy nieorganiczne, produkowane w drodze przemian chemicznych, fizycznych lub przerobu surowców mineralnych, w tym wapno nawozowe, do którego zalicza się wapno nawozowe zawierające magnez, a także niektóre nawozy pochodzenia organicznego.

Przepisy dotyczą także innych grup produktów. Jedną z nich są środki poprawiające właściwości gleby – niebędące produktami nawozowymi UE substancje dodawane do gleby w celu poprawy jej właściwości lub jej parametrów chemicznych, fizycznych, fizykochemicznych lub biologicznych.

W ostatnich latach na rynku znacznie wzrosła ilość stymulatorów wzrostu.

Stymulator wzrostu to niebędący produktem nawozowym UE związek organiczny lub mineralny, lub jego mieszanina, wpływająca korzystnie na rozwój roślin lub inne procesy życiowe roślin, z wyłączeniem regulatora wzrostu, który jest środkiem ochrony roślin w rozumieniu przepisów o ochronie roślin.

Stałe dążenie do ograniczania ilości substancji czynnych w środkach ochrony roślin w UE sprawia, że na rynku coraz powszechniejsze stają się nawozowe produkty mikrobiologiczne – produkty zawierające wyłącznie mikroorganizmy, w tym mikroorganizmy martwe lub nieaktywne, lub konsorcja tych mikroorganizmów, a także substancje stanowiące pożywkę dla tych mikroorganizmów i ich metabolity, jak również nieszkodliwe substancje resztkowe z pożywek, które poprawiają aktywność biologiczną gleby lub stymulują procesy odżywiania roślin lub grzybów. Wyłącznym celem ich zastosowania jest poprawa efektywności wykorzystania składników pokarmowych przez rośliny lub grzyby, ich odporności na stres abiotyczny, ich cech jakościowych lub przyswajalności przez nie składników pokarmowych z form trudno dostępnych w glebie.

Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu nawozów, środków wspomagających uprawę roślin (środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu i podłoży do upraw) oraz produktów pofermentacyjnych (przeznaczonych do rolniczego wykorzystania płynnych lub stałych substancji organicznych powstających w wyniku procesu produkcji biogazu rolniczego) sprawuje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). Przeprowadza ona kontrole w zakresie:

• Spełniania przez nawozy i środki wspomagające uprawę roślin wymagań dotyczących dopuszczalnych rodzajów zanieczyszczeń i wartości tych zanieczyszczeń oraz wymagań jakościowych, dokonywanych na podstawie badań parametrów fizycznych, fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych, wykonywanych w okręgowych stacjach lub w innych akredytowanych laboratoriach – dla nawozów i środków wspomagających uprawę roślin;
• Spełniania przez produkty pofermentacyjne wymagań dotyczących dopuszczalnych rodzajów zanieczyszczeń i wartości tych zanieczyszczeń oraz zadeklarowanej zawartości substancji organicznej i zadeklarowanych zawartości składników pokarmowych, przeprowadzanych na podstawie badań parametrów chemicznych i biologicznych wykonywanych w okręgowych stacjach lub w innych akredytowanych laboratoriach;
• Zgodności wapna nawozowego, w tym wapna nawozowego zawierającego magnez, z typami wapna nawozowego i szczegółowymi wymaganiami jakościowymi dla tych typów;
• Sprawdzenia, czy produkty, które są nawozami albo środkami wspomagającymi uprawę roślin, zostały oznakowane w sposób wskazujący, że są to nawozy albo środki wspomagające uprawę roślin;
• Sprawdzenia, czy produkty, które nie spełniają wymagań określonych w ustawie, zostały zaopatrzone w opakowania, etykiety lub dokumenty zawierające określenia sugerujące, że są to nawozy, środki wspomagające uprawę roślin lub produkty pofermentacyjne.

Za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących wprowadzania nawozów do obrotu grożą wysokie kary grzywny.